Ο Αναπληρωτής Γενικός Γραματέας της ΟΝΝΕΔ Γλυφάδας γράφει για την "Γη του Νείλου''

              ΑΙΓΥΠΤΟΣ: Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

Τ       Του Κωνσταντίνου Διγαλάκη, 

Αν. Γ.Γ. ΟΝΝΕΔ Γλυφάδας.

Τα τελευταία εικοσιτετράωρα, όλος ο πλανήτης παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα, τις εξελίξεις γύρω από την εξέγερση στην γειτονική μας Αίγυπτο. Δεν σκοπεύω να αναλύσω ούτε το ιστορικό υπόβαθρο, ούτε να εξιστορήσω το χρονικό της και πολύ περισσότερο να την επικρίνω, να την κατακρίνω ή χειρότερα, να την υιοθετήσω. Η ιστορία θα πράξει τα δέοντα όταν έρθει ο καιρός της να μιλήσει. Στην παρούσα φάση, θεωρώ πιό σημαντική την ανάλυση των κοινωνικών προεκτάσεων του φαινομένου αυτού, καθώς η έκρυθμη κατάσταση στην χώρα του Νείλου δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό.

Τι συμβαίνει στις βόρειες παρυφές της Αφρικανικής χερσονήσου; Γιατί ο κόσμος εξεγείρεται και τί ζητάει; Παρόμοια γεγονότα τέτοιων εκφάνσεων της λαϊκής οργής κατά το παρελθόν, μας δίνουν τη δύνατότητα μέσω μιάς απλής συγκρητικής διεργασίας να διακρίνουμε κάποια χαρακτηριστικά, τα οποία είναι κοινά με πολλές από τις κοινωνικές αναταραχές που σημάδεψαν ανεξίτηλα τον ρού της ιστορίας.  Καταρχάς, όλες οι κοινωνικές ανατροπές έλαβαν χώρα, την στιγμή που εξαντληθηκε εντελώς η ανοχή και η υπομονή του λαού. Όταν δηλαδή η κατάσταση (κοινωνική, οικονομική κτλ.) έχει φτάσει στο απροχώρητο και το υπάρχων πολιτικό σύστημα ή καθεστώς αδυνατεί να δώσει λύσεις, η μάζα παίρνει την τύχη στα χέρια της. Η αλήθεια είναι ότι στην Αίγυπτο, με το 60% του λαού να ζεί κάτω από τα όρια της φτώχιας και βασικό ημερομίσθιο μόλις στα δύο δολάρια, τα πράγματα οδεύουν με μαθηματική ακρίβεια προς την εξαθλίωση. Ύστερα από την εκδήλωση κοινωνικής εξέγερσης και εφ όσον τα αιτήματα εκφράζουν την πλειοψηφία της βάσης της κοινωνίας, παρατηρείται μεγάλη συμμετοχή από το λαό, και τρομερή συλλογικότητα με πολύ μικρή οργανωτική δομή. Στη περίπτωση της Αιγύπτου, η κρίση γενικεύτηκε σε ολόκληρη τη χώρα και τα μεγάλα της αστικά κέντρα σχεδόν ακαριαία, ενώ χωρίς ιδαίτερη προετοιμασία και κάποια συγκεκριμένη παρασκηνιακή διεργασία, έφτασε μέσα σε μια εβδομάδα να διοργανωθεί διαδήλωση στο κέντρο του Καϊρου με τη συμμετοχή του ιστορικου αριθμού των ενός εκατομμυρίου ανθρώπων. Στον αντίποδα βέβαια, όλες οι μαζικές, αυθόρμητες και ορμητικές κοινωνικές ανατροπές έχουν βαφτεί κόκκινες. Τόσο στην Τυνησία, όσο και στο Μαρόκο, την Υεμένη αλλά και την Αίγυπτο, οι συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις αλλά και με την άρτια εξοπλισμένη και στρατιωτικά εκπαιδευμένη προεδρική φρουρά ήταν αιματηρές. Στους οκτώ νεκρούς αναφέρονται (τουλάχιστον την ώρα που καταθέτω τις σκέψεις μου) τα επίσημα στοιχεία, ωστόσο φόβοι εκφράζονται για παραπάνω.

Τα γεγονότα λοιπόν έχουν ως έχουν. Τί μέλλει γενέσθαι; Το πρώτο, βασικό και κυρίαρχο αίτημα των αντιφρονούντων προς την κυβέρνηση Μουμπάρακ, είναι η ανατροπή του. Η ανατροπή ενός καθεστώτος το οποίο παρόμοια με τις γειτονικές του χώρες, καταδυνάστευε την Αίγυπτο επί τριάντα δύο συναπτά έτη και ενώ προορίζονταν για να τον διαδεχθεί στον προεδρικό θώκο ο υιός του προέδρου, Άλαα. Τι επακολουθεί όμως; Εδω μπαίνουμε στο δεύτερο και κατά την άποψη του υποφαινόμενου, κομβικότερο σημείο για την αίσια έκβαση και εκτόνωση της κατάστασης. Οι διαδηλωτές ζητούν Δημοκρατία. Γνωρίζω οτι η επίσημη ονομασία της χώρας είναι Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου. Γνωρίζω επίσης οτι ο Χόσνι Μουμπάρακ ηγείται του National Democratic Party (NDP) και ότι είναι πρόεδρος δημοκρατικά εκλεγμένος μέσα από εκλογικές διαδικασίες, με ισχυρές αυτοδυναμίες, η τελευταία μάλιστα άγγιξε το 89%. Ωστόσο, όταν κυριαρχεί ο αντιδημοκρατικός συγκεντρωτισμός της ισχύος σε ένα πρόσωπο, όταν ένα κόμμα καταντά πλήρως προσωποκεντρικό και άμεσα εξαρτώμενο από τις ενέργειες του ατόμου αυτού, και όταν σε διαδοχικές εκλογικές διαδικασίες, το ποσοστό συμμετοχής ίσα που φτάνει το 5% (δηλαδή η αποχή εκτοξεύεται στο 95%) τότε μπορούμε άνετα να μιλάμε για δικτατορικό καθεστώς ενδεδυμένο δημοκρατικό μανδύα, προς ωραιοποίηση και διατήρηση των προσχημάτων. Με άλλα λόγια, η συσσωρευμένη λαϊκή οργή ξεχύνεται χειμαρρωδώς διεκδικόντας το δικαίωμα να αρθρώνουν όλοι εξ ίσου τις ιδέες τους, να κατοχυρώσουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι μέσα από πολιτικούς σχηματισμούς διαφόρων και διαφορετικών ιδεολογιών και νοοτροπιών, το δικαίωμα της συμμετοχής στα κοινά, του κοινοβουλευτικού ελέγχου, της πολυφωνίας, το δικαίωμα στην ίση, σωστή μεταχείρηση αλλά πάνω από όλα το δικαίωμα στην αξιοπρεπή διαβίωση. Ζητούν κοινοβουλευτικό σύστημα το οποίο να διέπεται από κανόνες, οι οποίοι θα ισχύουν για όλους, όπου κανένας δεν θα βρίσκεται στο απυρόβλητο. Ζητούν δηλαδή να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους, επιλέγοντας εκείνοι ποιοί θα ηγηθούν μιας προοδευτικής και ριζοσπαστικής πολιτικής εξυγείανσης του κράτους.

Το αρνητικό σε όλη αυτή την υπόθεση, για εμένα τουλάχιστον, είναι οτι, όπως άλλωστε προείπα, πρόκειται για μάζες. Αποδεικνύεται ιστορικά και σε μια σωρεία περιπτώσεων, ότι η πιό εύκολη πράξη για κάποιον με στοιχειώδεις, ρητορικές και δημαγωγικές γνώσεις, είναι η ετεροκατεύθυνση των μαζών αυτών. Στα πολιτικά δρώμενα της Αιγύπτου βέβαια δεν χρειάστηκε να κοπιάσει κανείς, μιας και μόνη της η κυβέρνηση πέρασε τη θηλία στον ίδιο της το λαιμό, όταν θέτοντας σε κατ’ οίκον περιορισμό τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, νομπελίστα Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι, ουσιαστικά τον θεοποίησε στα μάτια των Αιγυπτίων. Θυμίζουμε οτι πάνω από το 60% των Αιγυπτίων δεν κατέχουν ούτε τις βασικές διαπαιδαγωικές αρχές, όπως ανάγνωση και γραφή.  Ίσως βέβαια να πρόκειται για την κατάλληλη λύση, ωστόσο όσες φορές κατά το παρελθόν, αντί ο λαός να επιλέξει από μόνος του τον ηγέτη του, παρουσιάζεται κάποιος εκ του εξωτερικού ως σωτήρας και ο λαός απλώς προσέρχεται άβουλα στις κάλπες να επικυρώσει την κυριαρχία του, οι προβλέψεις για ευοίωνο μέλλον δεν έγιναν πράξη.

Φυσικά, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα του αναβρασμού που επικρατεί στη γείτονα χώρα, είναι εμφανή. Αν και αρχικά επικρατούσε παγκοσμίως σιγή και μούδιαμα, ένας ένας σταδιακά οι παγκόσμιοι ηγέτες, άρχισαν να μιλούν για αλλαγή καθεστώτος και κυβερνητικού σχηματισμού. Μπορεί να ακούσαμε πρώτα από τις ΗΠΑ για διαδικασίες «ομαλής μετάβασης προς τη Δημοκρατία», ο πρώτος θεσμικός παράγων ο οποίος μίλησε για απομάκρυνση του Χόσνι Μουμπάρακ από την εξουσία, ήταν η υπουργός εξωτερικών της Γαλλίας, Μισέλ Αλιό-Μαρί. Ίσως σε κάποια άλλη καμπή της οικονομικής κατάστασης στην Ευρώπη τώρα να πανηγυρίζαμε για το γεγονός οτι η Ευρωπαϊκή Ένωση ορθώνει ανάστημα και βγαίνει μπροστά στις παγκόσμιες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, η πραγματικότητα πολλές φορές όμως μπορεί να γίνει πολύ σκληρή και αδυσώπητη. Η παγκόσμια οικονομία, εν πολλοίς, στηρίζεται στη διακίνηση πετρελαίου και των παραγώγων του. Πρόκειται (ακόμα) για την ενεργειακή κινητήριο δύναμη όλης της παραγωγικής διαδικασίας του πλανήτη, από βαριά βιομηχανία έως ιδιωτική χρήση. Ας μην ξεχνάμε λοιπόν, οτι τα στενά της διώρυγας του Σουέζ, μιας από τις κύριες αρτηρίες ακτοπλοϊκής διακίνησης πετρελαίου ελέγχονται από την Αίγυπτο και αποτελούν έναν από τους βασικότερους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της χώρας. Θα ήταν τουλάχιστον συνετό στην παρούσα φάση ,λοιπόν, και όσο το τοπίο περι της απομάκρυνσης του καθεστώτος Μουμπάρακ από την εξουσία παραμένει θολό, οι Ευρωπαίοι ηγέτες να είναι φειδωλοί στις δημόσιες τοποθετήσεις τους επί του θέματος, καθώς όπως λέει και μια λαϊκή ρήση, ένα θηρίο λαβωμένο, είναι πιο επικίνδυνο από ένα θηρίο υγειές, καθώς κανείς δεν ξέρει με ποιόν σπασμωδικό τρόπο μπορεί να αντιδράσει για να σώσει το τομάρι του.

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να σταθώ λίγο και στο τι θα μπορούσε να μας διδάξει η όλη κατάσταση αυτή εμάς, τους Έλληνες. Ακούω σε πολλές δημόσιες συζητήσεις ανθρώπους αγανακτισμένους και ξέχειλους από οργή και απόγνωση, να θέτουν τις αναταραχές στην Αίγυπτο ώς παράδειγμα προς μήμιση και ώς το μέσο, σύμφωνα με το οποίο θα ανατραπεί και η ισχύουσα τάξη πραγμάτων στην Ελλάδα. Νομίζω πως πρέπει κάποια πράγματα να αποσαφηνιστούν. Η κοινωνική εξέγερση της Αιγύπτου, έλαβε χώρα ζητώντας και διεκδικώντας αυτό ακριβώς που έμείς ήδη έχουμε. Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Εμείς, στον αντίποδα, όχι μόνο διατηρούμε συνταγματικώς κατοχυρωμένο το δικαίωμα να εκφέρουμε άποψη και αναλογικά να εκλέγουμε κυβερνήσεις και σχηματισμούς κοινοβουλίου, αλλά έχουμε φτάσει να το θεωρούμε τόσο δεδομένο ώστε να το απαξιώνουμε κιόλας. Προσωπικά, θεωρώ λοιπον τα σημερινά γεγονότα στην απέναντι όχθη του Λυβικού Πελάγους μια καλή ευκαιρία να θυμιθεί ο λαός αυτός, τους λόγους για τους οποίους επαναστάτησε απέναντι στον τουρκικό ζυγό, γιατί συμμετείχε με ενεργό ρόλο σε δύο παγκόσμιες συρράξεις, γιατί είπε το ηρωικό ΟΧΙ στον κατακτητή το 1940. Διεκδικούσαμε Ελευθερία, διεκδικούσαμε Ισότητα και Ισονομία, διεκδικούσαμε Δημοκρατία και στο τέλος τα πετύχαμε. Είναι νομίζω στο χέρι μας, αντί να τα μειώνουμε, απέχοντας από τα δικαιώματα που με τόσους αγώνες και τόσο αίμα οι προηγούμενες γενεές μας εξασφάλισαν, να καθαρίσουμε τον τόπο και το πολίτευμα, από όλα εκείνα τα σαθρά στοιχεία που έχουν εισχωρήσει και δεν αφήνουν το μέν να ανασάνει, το δε να λειτουργήσει αξιοκρατικά.